Kennen jullie dat: ben je lekker aan het duiken en dan moet je ontzettend nodig plassen! Bij mijn eerste duiken dacht ik dat dit kwam door de spanning en stress rondom het duiken. Ondanks dat ik voorafgaand aan de duik nog ging plassen, had ik alsnog na de duik hoge nood. Ik kwam er echter achter dat ook mijn ervaren buddies dit gevoel hadden, dus door stress en spanning zou het niet komen.

Al zoekend in de literatuur en later tijdens mijn opleiding tot duikerarts kwam ik erachter dat deze duikersplas juist een bewuste reactie is van het lichaam op het duiken. Hoe dan?

Bij duiken ontstaat er om verschillende redenen extra druk op het lichaam.

1. Door onderdompeling. De hydrostatische druk van water geeft extra druk op je lichaam. Dit ontstaat reeds bij de 1e stappen in het water, en dus niet pas op 10m zoals mensen soms denken.
2. Door de duikuitrusting. Het wetsuit zit strak om je lichaam en geeft dus druk. Bij droogpakduikers ontstaat dit effect dus minder.
3. Door de watertemperatuur. De watertemperatuur ligt altijd lager dan de lichaamstemperatuur. Om afkoeling te voorkomen zet het lichaam de vaten in de ledematen wat dichter, waardoor er minder bloed door stroomt en dus minder warmte verliest. In de tropen (watertemperatuur rondom 28 graden) ontstaat dit effect minder dan in de Nederlandse wateren (watertemperatuur in de winter 3 graden).
4. IHorizontale lighouding. Door de zwaartekracht op het land, zit er relatief meer bloed in de benen. Tijdens het duiken heb je een horizontale lighouding, waardoor het bloed op een andere manier verdeeld wordt.

Door de extra druk om het lichaam ontstaat er een shift van het bloed van de perifere (de ledematen) naar de centrale (het hart) circulatie. Er is een toename van het centrale bloedvolume met ongeveer 700ml (ter vergelijking: het volwassen lichaam heeft gemiddeld ongeveer 5l bloed, dus er is een toename van ongeveer 14%!).

Het hart moet deze grotere hoeveelheid bloedvolume allemaal verwerken, en is dit niet gewend. Door rek op de boezem wordt een hormoon (ANP, atrial natriuretic peptide) uitgescheiden welke de nieren het signaal geeft om water uit te gaan scheiden. Dit uitscheiden van water resulteert in urine; het duikersplasje.