Binnen de wereld van de duikgeneeskunde zeggen we altijd dat een hartstilstand tíjdens het duiken zeer waarschijnlijk dodelijk is. Als je op de tennisbaan een hartstilstand krijgt, kan gelijk gestart worden met reanimatie en zijn de hulpdiensten snel ter plaatse. Op of onder het water gaat dit niet, en is de kans op overlijden bijna 100%. Daarnaast vormt het duiken zélf ook nog een groter risico op hartproblemen, en dit kan al ontstaan in de eerste meters van de duik. Hoe dit werkt, ga ik proberen uit te leggen in deze blog.

Ondanks dat duiken voelt als een hele ontspannen sport (bij mij tenminste!), geeft het behoorlijk wat belasting op het lichaam en in het speciaal op het hart. Elke inspanning en elke sport vraagt wat van het hart. In geval van duiken is de inspanning onder andere gelegen bij het van en naar de duikstek lopen met de zware duikuitrusting. De duikuitrusting bij elkaar weegt al snel 40kg. Op sommige plaatsen moet je een behoorlijke afstand met obstakels afleggen. Daarnaast geeft het zwemmen tegen stroming in ook een belasting van het hart.

Maar het is niet alleen de inspanning zelf wat de belasting op het hart geeft bij duiken! Het is namelijk ook het éxtra bloedvolume welke het hart te verwerken krijgt bij het duiken. Dit gebeurt door verschillende mechanismen (hydrostatische druk, duikuitrusting, watertemperatuur, horizontale lighouding, zie mijn andere blog voor verdere toelichting). Dit extra bloedvolume ontstaat al op het moment van onderdompeling, en is dus onafhankelijk van de diepte waarop je duikt.

De grootste veranderingen in het hartvaatstelsel door het duiken op een rijtje:

• Toename aanvoer van bloed richting het hart geeft extra druk in de borstholte.
• Het hart moet krachtiger samentrekken om al dit bloed te kunnen verwerken -> het hart-minuutvolume neemt toe.
• Er ontstaat een verhoging van de bloeddruk door het grotere bloedvolume in combinatie met de inspanning.
• In de eerste minuten na de onderdompeling vinden er vaak overslagen van het hart plaats [extrasystolen], waarschijnlijk door uitrekking van de hartspier.

Een goede hartfunctie is dus noodzakelijk om veilig te kunnen duiken. Belangrijk is als je hartproblemen hebt gehad in het verleden en/of medicatie gebruikt voor het hart of de bloeddruk, dat er onderzocht wordt of de hartfunctie voldoende is voor het duiken. Bij een duikkeuring door een duikerarts kan een conditietest afgelegd worden wat een indicatie geeft voor de hartfunctie. Bij twijfel zal een onderzoek door een duikmedische geschoold cardioloog noodzakelijk zijn, alvorens een oordeel te kunnen geven over de medische duikgeschiktheid.